TẢN MẠN
Sưu tầm . chia sẻ cùng các bạn) .
Vịnh cái trống
Thái Quốc Mưu
Cái mặt căng căng vẻ lạnh lùng
Óc đâu chẳng có, ruột gan không!
Nên hư chẳng khỏi tay người khiến
Lớn, nhỏ không qua ý kẻ dùng
Có mặt không tròng nên nhục xác,
Vô hồn, lớn tiếng mới khòm lưng
Nghe qua vẫn tưởng vinh vang đó!
Tận mắt mới hay nỗi khốn cùng!.
TQM
Lời bàn:
Cái
trống là một nhạc cụ mà từ xưa đến nay thơ văn ca tụng đã nhiều. Nhà
thơ Thái Quốc Mưu đã làm một điều ngược lại, chê trách cái trống.
Thật
ra, nhà thơ muốn nhân cách cái trống để qua đó mượn trống khiển trách
hạng người xấu xa, chứ không ai không yêu mến trống, kể cả tác giả của
bài thơ vịnh trống.
Hai câu thơ vào đề tác giả đã giới thiệu cái trống bằng những lời nặng nề:
Cái mặt căng căng vẻ lạnh lùng
Óc đâu chẳng có, ruột gan không!
Trống
thì trên mặt phải căng bằng da, chung quanh bằng gỗ và trong lòng thì
rổng ruột để tiếng kêu to, tròn và ấm. Cái trống vô tội đã bị nhà thơ xỉ
vả không hề kiên nể. Tuy thế, đọc thơ ai cũng biết nhà thơ không ác cảm
với trống mà ác cảm với bọn người hợm hỉnh nhưng đức, tài trống rổng mà
thôi. Mặt trống mà không căng thì tiếng trống đánh không thể vang xa,
nhưng nếu mặt người mà “căng căng” như mặt trống thì trên đời chỉ có ở
hai hạng người. Hạng thứ nhất ăn uống thừa mứa làm cho má phồng lên, mặt
to ra, da láng mở khiến khi nhìn liền liên tưởng đến họ Trư. Hạng thứ
hai là hạng “vác mặt lên trời” vì tưởng hơn thiên hạ, đi đâu cũng kênh
kiệu, lên mình tự cao tự đại. Cả hai hạng nầy đều là thứ thiếu suy nghĩ,
hèn nhác nên nhà thơ cho là thứ không ruột, không gan, không óc: “Óc
đâu chẳng có, ruột gan không”
Qua
vế Trạng của bài thơ Thái Quốc Mưu cho biết, cái hạng tiểu nhân mà nhà
thơ giới thiệu ở trên vì không óc, không lòng nên dương dương tự đắc. Sự
thật họ chỉ như cái trống vô hồn bị chủ khỏ lên, phải làm theo ý muốn
của chủ mình:
Nên hư chẳng khỏi tay người khiến
Lớn, nhỏ không qua ý kẻ dùng
Đây
là hạng người có tài xu nịnh, thường dựa thế cậy quyền, làm nô lệ kẻ
khác nhưng huênh hoang tự đắc và sẳn sàng bán linh hồn mình cho ma quỷ
để mua lấy điều lợi cho mình. Bọn nầy ở địa vị cao thì làm tôi đòi cho
thế lực đen, ở địa vị thấp thì khom mình trước người trên, hống hách với
người dưới. Tất cả đều giống cái thùng trống rổng mà kêu to. Tác giả
không dùng cái thùng để chỉ bọn người nầy vì cái thùng thì bề ngoài xấu,
tiếng kêu không hay ai mà không biết, còn cái trống thì tiếng kêu hay,
lại hình dáng bề ngoài cũng đẹp nên đem ví với bọn người lừa đời, tôn
hót, nịnh bợ có lời nói ngọt ngào, cử chỉ cung kính với bề trên thì đúng
vô cùng vì họ nguỵ trang được sự xấu xa của mình.
Bước qua hai câu luận nhà thơ chỉ ra phần thiếu hụt của trống hay đúng
ra, nguyên nhân tính chất xấu xa của con người mang đặc tính vô tri của
trống:
Có mắt không tròng nên nhục xác
Vô hồn, lớn tiếng mới khòm lưng
“Có
mắt không tròng”, “ Vô hồn, lớn tiếng”: Điều đó đối với cái trống thật
thì không tội lỗi gì nhưng đối với con người, nếu có mắt không tròng thì
ở trong tối tăm, nếu vô hồn mà lớn tiếng thì chỉ rống lên như loài thú
vật mà thôi. Cái trống thì chắc chắn không hồn và trên thùng trống có
nhiều mắt cây nằm trên sớ gỗ, có khom lưng và nhục xác hằng ngày vì dùi
trống đánh lên trên. Hình ảnh chịu đựng của cái trống là hình ảnh đau
khổ của hạng người mất phẩm chất làm người, trở nên vô hồn như cái
trống, bị xử dụng nhưng có biết đâu, vẫn khoe mình ồn ào cho tiếng được
vang xa. Hạng người nầy họ tự bằng lòng với cuộc sống tôi đòi. Nghe lời
khoe khoan của họ tưởng họ hơn đời nhưng nhìn kỷ thì họ là những kẻ khốn
cùng trong xã hôi. Điều đó được tác giả tỏ bày trong vế kết luận của
bài thơ:
Nghe qua những tưởng vinh vang đó!
Tận mắt mới hay nỗi khốn cùng!
Thực
chất cái trống là vật vô tri vô giác, nó là thành quả của nền văn hoá
loài người nên nó là phương tiện để con người vui chơi, giải trí và qua
âm thanh thổ lộ tâm tư tình cảm của mình. Trống là nhạc cụ đáng yêu,
đáng quý, đáng trọng, nhưng nếu con người mà có tính chất vô tri, vô
giác như trống thì ngược lại họ vô cùng xấu xa đúng như bộ mặt xấu mà
nhà thơ Thái Quốc Mưu đã dùng trống để ám chỉ họ. Bài thơ cho ta suy
nghiệm: nếu trống mà có hồn người thì âm thanh bay bổng nhưng người mà
không linh hồn như trống thì là người xấu trên đời./.
Châu Thạch
.gif&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*)
================
